Nhập viện là gì? Các nghiên cứu khoa học về Nhập viện

Định nghĩa nhập viện

Nhập viện là quá trình tiếp nhận một cá nhân vào cơ sở y tế có giường bệnh để điều trị nội trú, khi tình trạng sức khỏe của người bệnh không thể xử lý đầy đủ qua khám ngoại trú hoặc chăm sóc tại nhà. Việc này được chỉ định bởi bác sĩ hoặc nhân viên y tế có thẩm quyền, sau khi đánh giá tình trạng lâm sàng, kết quả xét nghiệm, hình ảnh học hoặc biểu hiện lâm sàng cấp tính.

Nhập viện bao gồm các trường hợp từ nhẹ đến nặng, từ điều trị ngắn hạn (vài giờ) đến dài ngày. Một người được coi là nhập viện khi họ lưu lại tại bệnh viện ít nhất một đêm, hoặc nằm điều trị trong khu vực nội trú với theo dõi y tế liên tục. Quy trình này có thể xảy ra tại bệnh viện đa khoa, bệnh viện chuyên khoa, hoặc trung tâm y tế có chức năng nội trú.

Phân biệt rõ ràng giữa nhập viện và điều trị ngoại trú có ý nghĩa quan trọng về mặt chi phí, bảo hiểm y tế, quyền lợi bệnh nhân và phương pháp chăm sóc. Nhập viện thường đi kèm với chỉ định can thiệp chuyên sâu như truyền dịch, phẫu thuật, chăm sóc tích cực, dùng thuốc đặc trị, hoặc theo dõi sát về mặt sinh hiệu.

Phân loại các hình thức nhập viện

Hình thức nhập viện được phân chia dựa trên tính chất khẩn cấp, kế hoạch điều trị, hoặc nguồn giới thiệu. Việc phân loại này giúp bệnh viện phân bổ nguồn lực hợp lý, thiết kế phác đồ chăm sóc và xác định ưu tiên can thiệp trong điều kiện hạn chế về nhân lực và giường bệnh.

Các hình thức nhập viện phổ biến bao gồm:

• Nhập viện cấp cứu: xảy ra khi người bệnh đến bệnh viện trong tình trạng nguy cấp như đau tim, đột quỵ, chấn thương nặng, mất ý thức,... và cần được can thiệp ngay lập tức.
• Nhập viện theo kế hoạch: là các trường hợp có lịch trình điều trị được sắp xếp trước, chẳng hạn như phẫu thuật chỉnh hình, hóa trị liệu hoặc can thiệp nội khoa có kiểm soát.
• Nhập viện tạm thời để theo dõi: áp dụng với các ca cần quan sát trong vài giờ đến 24 giờ để đánh giá nguy cơ tiến triển.
• Nhập viện chuyển tuyến: khi bệnh nhân được chuyển đến từ cơ sở y tế tuyến dưới hoặc bệnh viện khác để điều trị chuyên sâu hơn.

Bảng dưới đây tóm tắt các loại hình nhập viện và đặc điểm của từng loại:

Loại hình	Tình trạng bệnh	Thời gian chuẩn bị	Ví dụ điển hình
Cấp cứu	Nguy hiểm tức thì	Không	Nhồi máu cơ tim, chấn thương sọ não
Kế hoạch	Ổn định	Trước vài ngày hoặc tuần	Phẫu thuật thay khớp, mổ sỏi mật
Theo dõi	Không rõ tiên lượng	Tức thời	Đau bụng không rõ nguyên nhân
Chuyển tuyến	Cần điều trị chuyên sâu	Ít hoặc không	Bệnh nhân nặng từ tuyến huyện chuyển lên

Quy trình nhập viện

Quy trình nhập viện thường bắt đầu từ khoa khám bệnh hoặc phòng cấp cứu, nơi bệnh nhân được khám sàng lọc ban đầu. Khi bác sĩ xác định người bệnh cần điều trị nội trú, họ sẽ ghi chỉ định nhập viện kèm theo hồ sơ lâm sàng. Người bệnh sau đó được hướng dẫn làm thủ tục hành chính và được chuyển lên khoa phù hợp.

Các bước cơ bản trong quy trình nhập viện bao gồm:

1. Khám bệnh và đánh giá lâm sàng
2. Lập hồ sơ y tế và đơn chỉ định nhập viện
3. Gửi bệnh nhân đến khoa nội trú phù hợp (nội, ngoại, sản, nhi,...)
4. Tiếp nhận tại khoa, phân giường và bắt đầu điều trị

Trong các hệ thống y tế hiện đại, quy trình này được tin học hóa thông qua phần mềm quản lý bệnh viện như Epic hoặc Cerner, giúp giảm thời gian chờ đợi, tăng hiệu quả hành chính và đảm bảo an toàn thông tin bệnh nhân.

Ở một số quốc gia, nhập viện cũng có thể yêu cầu sự chấp thuận từ công ty bảo hiểm hoặc hệ thống thanh toán y tế quốc gia, nhằm kiểm soát chi phí và xác định quyền lợi. Các biểu mẫu cần thiết thường bao gồm: đơn xin nhập viện, thẻ bảo hiểm, giấy giới thiệu từ bác sĩ, và cam kết chi trả viện phí.

Tiêu chí chỉ định nhập viện

Không phải mọi bệnh nhân đến bệnh viện đều được nhập viện. Việc đưa ra chỉ định nhập viện cần dựa trên đánh giá chuyên môn, nhằm đảm bảo sử dụng hiệu quả giường bệnh, giảm quá tải và tối ưu nguồn lực chăm sóc. Các tiêu chí cơ bản thường gồm:

• Bệnh lý có khả năng tiến triển nhanh và nguy hiểm nếu không được theo dõi
• Cần can thiệp kỹ thuật không thể thực hiện tại nhà hoặc phòng khám
• Người bệnh không đủ khả năng tự chăm sóc hoặc không có người hỗ trợ
• Đáp ứng tiêu chuẩn của hệ thống cảnh báo sớm, ví dụ như NEWS2

Thang điểm NEWS2 (National Early Warning Score 2) là một công cụ lâm sàng được sử dụng rộng rãi để đánh giá mức độ nặng của người bệnh. Thang điểm này bao gồm các thông số như: huyết áp, mạch, nhịp thở, độ bão hòa oxy, mức độ tỉnh táo, và nhiệt độ cơ thể.

Công thức tổng quát được tính như sau:

$NEWS2 = \sum_{i=1}^{n} S_i$, trong đó $S_i$ là điểm số của từng thông số sinh lý. Tổng điểm càng cao thì mức độ nguy hiểm càng lớn, và người bệnh cần được nhập viện hoặc chuyển lên tuyến chăm sóc tích cực.

Ứng dụng thang điểm này góp phần chuẩn hóa quy trình chỉ định nhập viện, giảm tình trạng lạm dụng giường bệnh và nâng cao hiệu quả quản lý nội trú trong bệnh viện.

Chi phí và thời gian nằm viện

Chi phí nhập viện là một yếu tố then chốt trong hệ thống y tế và có thể là rào cản đối với nhiều bệnh nhân nếu không có bảo hiểm hoặc hỗ trợ tài chính. Chi phí này bao gồm phí giường bệnh, thuốc men, xét nghiệm, phẫu thuật, công khám và chăm sóc điều dưỡng, cùng các khoản phụ phí khác như phòng dịch vụ hoặc ăn uống. Ở nhiều quốc gia, chi phí nằm viện chiếm phần lớn tổng chi tiêu y tế cá nhân.

Thời gian nằm viện, hay còn gọi là Length of Stay (LOS), là chỉ số đánh giá thời gian từ khi người bệnh được nhập viện đến khi xuất viện. LOS trung bình phản ánh hiệu quả điều trị, năng lực vận hành bệnh viện, và mức độ phức tạp của ca bệnh. Theo OECD Health Statistics, thời gian nằm viện trung bình cho các bệnh nhân nội trú trong hệ thống các nước phát triển dao động từ 5 đến 8 ngày, tùy theo bệnh lý.

Dưới đây là bảng so sánh chi phí trung bình cho một lần nhập viện tại một số quốc gia:

Quốc gia	Chi phí trung bình/lượt nhập viện (USD)	Thời gian nằm viện trung bình (ngày)
Hoa Kỳ	14,000	4.5
Đức	5,300	7.8
Nhật Bản	6,200	16.2
Việt Nam	300 - 1,500	6.2

Việc rút ngắn thời gian nằm viện hợp lý là mục tiêu quan trọng nhằm tối ưu hóa chi phí, giảm nguy cơ biến chứng, và giải phóng nguồn lực cho các ca bệnh mới.

Quản lý bệnh nhân nội trú

Quản lý bệnh nhân nội trú là quá trình liên tục bao gồm lập kế hoạch điều trị, thực hiện chăm sóc, theo dõi tiến triển và lập kế hoạch xuất viện. Quá trình này đòi hỏi sự phối hợp giữa nhiều bộ phận trong bệnh viện như bác sĩ, điều dưỡng, dược sĩ, nhân viên xã hội, và quản lý hồ sơ bệnh án.

Các hoạt động chính trong quản lý nội trú gồm:

• Thăm khám hàng ngày, đánh giá diễn tiến lâm sàng
• Cập nhật hồ sơ bệnh án điện tử (EHR) như Epic hoặc Cerner
• Hội chẩn nội bộ, đặc biệt đối với ca bệnh phức tạp
• Điều chỉnh phác đồ điều trị theo đáp ứng thực tế
• Lập kế hoạch xuất viện và tư vấn hậu điều trị

Hiệu quả quản lý nội trú không chỉ phụ thuộc vào chuyên môn lâm sàng mà còn liên quan đến khả năng tổ chức, sử dụng công nghệ và giao tiếp giữa các bộ phận. Các chỉ số đánh giá thường bao gồm: tỷ lệ tái nhập viện, thời gian nằm viện trung bình, tỷ lệ tử vong nội trú, và mức độ hài lòng của bệnh nhân.

Nguy cơ và biến chứng liên quan đến nhập viện

Mặc dù mục tiêu của việc nhập viện là điều trị bệnh và cải thiện sức khỏe, nhưng chính quá trình nằm viện cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Một số biến chứng phổ biến có thể xảy ra khi người bệnh lưu trú dài ngày tại bệnh viện:

• Nhiễm khuẩn bệnh viện (HAI – Healthcare-associated infections)
• Loét do tỳ đè (pressure ulcers) ở bệnh nhân ít vận động
• Huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT) do nằm lâu
• Suy giảm nhận thức ở người cao tuổi (hospital-induced delirium)
• Biến chứng tâm lý như lo âu, mất ngủ, trầm cảm

Để hạn chế biến chứng, các bệnh viện triển khai quy trình chăm sóc dự phòng bao gồm thay đổi tư thế, theo dõi dấu hiệu nhiễm trùng, đánh giá nguy cơ té ngã, và can thiệp sớm. Nhiều bệnh viện cũng áp dụng các gói chăm sóc toàn diện (care bundles) giúp chuẩn hóa quy trình điều trị và giảm sai sót y khoa.

Xu hướng chăm sóc thay thế nhập viện

Do chi phí cao và rủi ro liên quan đến nhập viện, nhiều hệ thống y tế trên thế giới đang chuyển hướng sang các mô hình chăm sóc thay thế. Các mô hình này nhằm cung cấp dịch vụ y tế chất lượng tương đương nhưng tại nhà hoặc cơ sở ngoại viện, giúp giảm tải cho bệnh viện và tăng tính cá nhân hóa trong điều trị.

Các hình thức phổ biến bao gồm:

• Hospital-at-home: cung cấp các dịch vụ điều trị nội khoa, truyền dịch, kháng sinh, hoặc theo dõi sinh hiệu ngay tại nhà bệnh nhân, với sự giám sát từ xa qua thiết bị IoT.
• Điều trị ban ngày (Day hospital): bệnh nhân được điều trị trong ngày và quay về nhà vào buổi tối, áp dụng cho các ca hóa trị, chạy thận, hoặc can thiệp nhẹ.
• Quản lý bệnh mạn tính từ xa: theo dõi bệnh nhân mắc bệnh tim mạch, đái tháo đường, COPD... bằng các nền tảng số hoặc ứng dụng sức khỏe.

Một nghiên cứu từ AHRQ cho thấy các mô hình hospital-at-home giúp giảm chi phí đến 30%, giảm nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh viện, đồng thời nâng cao sự hài lòng của bệnh nhân.

Tài liệu tham khảo

1. World Health Organization. Hospital care. https://www.who.int/health-topics/hospitals
2. Cerner Hospital Operations. https://www.cerner.com/solutions/hospital-operations
3. Epic Systems - Inpatient Software. https://www.epic.com/software#inpatient
4. OECD Health Statistics. https://www.oecd.org/health/health-statistics.htm
5. National Early Warning Score (NEWS2) – Royal College of Physicians. https://www.rcplondon.ac.uk/projects/outputs/national-early-warning-score-news-2
6. Health System Tracker. Hospital spending. https://www.healthsystemtracker.org/chart-collection/u-s-health-care-spending/
7. Agency for Healthcare Research and Quality (AHRQ). Hospital-at-Home Programs. https://www.ahrq.gov/